Ok na temat amerykańskich systemów wiemy już dość sporo więc basta
Tym razem Napiszę troszeczkę o szwedzkich systemach.
Szwecja jest pierwszym krajem który wprowadził systemy wymiany informacji taktycznej między samolotami a naziemnymi punktami dowodzenia bez użycia komunikacji głosowej, a tym samym jest najbardziej doświadczonym krajem w tej dziedzinie. Główna przyczyną opracowania takich rozwiązań było to iż komunikacja głosowa była dość wolna i łatwa to przechwycenia bądź zakłócenia przez przeciwnika, w tej roli występowało akurat ZSRR.
Pierwszym samolotem wyposażonym w system wymiany danych był Draken wersje B, D i F. Wdrożenie miało miejsce w 1963 roku. System był całkowicie kontrolowany z ziemi aż do momentu oddania strzału przez pilota. Pilot otrzymywał takie dane o celu jak: wysokość, kurs, odległość, oraz takie komendy jak zakręć, wznieś się, przechwyć lub anuluj zadanie. Cały system w tamtych czasach był owiany wielką tajemnicą, pilot nawet nie mógł o nim wspomnieć w komunikacji radiowej. W momencie otrzymania danych pilot mówił na głos: flying by instrument po czym wykonywał zadanie. Wszystkie informacje jakie otrzymywał były pokazywane na instrumentach pokładowych.
Kolejnym samolotem był JA-37 Viggen. W przeciwieństwie do Drakena system ten był bardziej rozbudowany. Wprowadzono go do służby w 1982 roku umożliwiając wyminę danych między dwoma samolotami, natomiast w 1984 możliwe było już możliwe połączenie 4 samolotów. Prezentacja danych była również usprawniona ze względu na HSD (Horizontal Situaltion Display) gdzie były prezentowane takie informacje jak przydzielone cele oraz pozycja skrzydłowego. W 1995 możliwe stało się również wysłanie krótkich wiadomości tekstowych. W 1998 Viggen otrzymał identyczny system jak Gripen.
HSD Viggena.
System jaki otrzymał Gripen to CDL39 (Communication and Datalink 39) znany też pod nazwą TIDLS (Tactical Information Datalink System). System ten jest bardzo podobny do IDM (improved data modem) z F-16, lecz jest znacznie bardziej rozbudowany.
System posiada możliwość wymiany danych między 4 samolotami oraz otrzymywanie informacji z ziemi bądź od Erieye (szwedzki AWACS). Wymiana jest możliwa na dystansie do 500km z możliwości wydłużenia dzięki retransmisji przez inny samolot. Jedynym sposobem przerwania komunikacji pomiędzy dwoma Gripenami jest umiejscowienie dokładnie między nimi źródła zakłóceń, co jest bardzo mało prawdopodobne z taktycznego punktu widzenia. Transmisja odbywa się w inny sposób niż w przypadku Link 16 ponieważ możliwe jest połączenie się tylko kilku samolotów, natomiast odbywa się to znacznie szybciej i niemal że w czasie rzeczywistym. Podstawowymi informacjami jakie ma do dyspozycji pilot to: pozycja, ilość paliwa, oraz ilość uzbrojenia jaką posiadają skrzydłowi. Głównym celem wykorzystywania tego systemu jest tak zwany cichy atak polegający na tym że jeden z pary samolotów podświetla cel swoim radarem z dużego dystansu natomiast drugi bez włączania swojego może odpalić pocisk ze znacznie mniejszej odległości. Kolejną możliwością jaką posiada ten system, jest sytuacja, gdzie radary Gripenów (PS-05/A) pracują w trybie TWS i wymieniają się danymi bez ingerencji pilota, dzięki czemu szansa wykrycia celu jest znacznie większa. Jednak jest to możliwe jedynie wtedy samoloty oświetlają cel z różnych kierunków.
W walce elektronicznej możliwa jest sytuacja gdzie 2 lub więcej samolotów oślepia cel własną wiązką, z tym że każdy robi to na innej częstotliwości, przez co atakowany cel jest całkowicie ślepy.
W czasie ataków na cele naziemne możliwe jest zrobienie wysokiej rozdzielczości mapy przy pomocy radaru a następnie wysłanie gotowego obrazka do innego samolotu dzięki czemu ten może zaktualizować swoje zadanie. Możliwe jest również bezpośrednie wysłanie skrzydłowemu koordynat celu.
Możliwe jest również przydzielanie celów z ziemi, na przykład w misjach typu CAS.
Cechą unikalną jest również to iż samolot będący jeszcze na ziemi może również otrzymywać informacje, mając do dyspozycji aktualny obraz sytuacji taktycznej, jeszcze przed startem.
Saab oferuje w wersji eksportowej trzy poziomy funkcjonalności systemu bądź zastąpienie go przez Link 16.
Najnowszą wersją CDL39 jest Advanced Tactical Information Data Link System (TIDLS) wprowadzony do służby w 2004 roku na JAS-39C.
Wszystkie dane prezentowane są na centralnym wyświetlaczu (TSD Tactical Situation Display), gdzie następuje fuzja informacji z systemów wymiany danych oraz z własnych sensorów. Reszta wyświetlana jest na HUDdzie, gdzie dzięki odpowiednim symbolom możliwe jest oddzielenie swoich od obcych oraz uzyskać informacje o tym kto kogo atakuje, dzięki czemu unika się atakowania tego samego celu, przez dwa samoloty.
TSD Gripena oraz sposób w jaki są zobrazowane informacje w kokpicie.
1. Główny cel na poziomie lotu 180, przydzielony z ziemi.
2. Główny cel skrzydłowego na poziomie lotu 420.
a- linia wskazuje pozycje jaką cel osiągnie w ciągu 40 sekund przy stałej prędkości i kursie.
b- Zasięg pocisków atakowanego celu
3. Cel poboczny przydzielony z ziemi na poziomie lotu 330.
4. Wrogie cele poza mapą.
5. Przyjazne samoloty poza mapą.
6. Własny samolot.
a- zasięg własnych pocisków.
b- zasięg własnego radaru.
7. Status transmisji.
