Wątek: MiG-31

[darekQ]

Widoczki kabiny były ale takiej "choinkowej" nie. Nie jest to egzemplarz lotny MiG-31B ale symulator firmy Dinamika (ЦНТУ "Динамика") prawdopodobnie bez różnic w stosunku do oryginału

[John Cool]

Kolejny MiG-31BM n/b 10:

[John Cool]

I jeszcze jeden: MiG-31BM n/b 01.

[Rafi]

Kolejna BM (?) 19

http://russianplanes.net/ID36470

[John Cool]

Ten Twój MiG-31BM to jest tak naprawdę czerwona 19, podobnie zresztą jak ta poniższa 17 (+ dwie, prawdopodobnie równiez modernizowane maszyny w tle), sfotografowane na lotnisku Nowosybirsk-Tołmaczewo (OVB/UNNT):



Czyżby inna eskadra w innej bazie lotniczej zaczęła otrzymywać MiGi-31BM? Coś tam się tak jakby dzieje w temacie bo podejrzanie dużo zdjęć ostatnio wypływa 

Można spotkać również informację że modernizację oprócz zakładów NAZ "Sokół" rzekomo miałby prowadzić również NAPO z Nowosybirska, ale jakoś wydaje mi się to wątpliwe (zakład ten głównie zajmuje się na dzień dzisiejszy głównie remontami/modernizacją Su-24M oraz produkcją Su-34, nigdy nie miał do czynienia z Foxhoundami o ile mi wiadomo).

[John Cool]

Jeszcze n/b 18 z tej serii:

[Czesio]

Zimny po radiolokacji a do operatów się nie garnie  Przepraszam za niedoskonałości tłumaczenia.

Radiotiechnika Nr 2/2005

A.I. Fiedotczenko

System sterowania uzbrojeniem „ZASŁON”

W artykule przedstawiono niektóre rezultaty badań w locie systemu sterowania uzbrojeniem „Zasłon” samolotu przechwytującego MiG-31 i jego modyfikacji.
System sterownia uzbrojeniem (SSU) „ZASŁON” samolotu przechwytującego MiG-31 został opracowany w okresie 1968 – 1981. W następnych latach, aż do czasów obecnych przeprowadzono szereg modernizacji i unowocześnień zarówno bazy elementowej jak i oprogramowania. Dla potwierdzenia oczekiwanych charakterystyk taktyczno – technicznych na każdym etapie prac przeprowadzano szeroko zakrojone badania w locie.
Przedstawimy rezultaty trzech najbardziej trudnych i ważnych eksperymentów: wykrycie i jednoczesne śledzenie dziesięciu celów w jednym ataku; przechwycenie celów i ich ostrzał na maksymalnym zasięgu rakiet; przechwycenie i ostrzał czterech celów w jednym ataku. Rezultaty eksperymentów zostały potwierdzone i udokumentowane przez aparaturę rejestrującą. Chronologicznie pierwszym eksperymentem było wykrycie i jednoczesne przechwycenie dziesięciu celów.

Na rysunku 1 przedstawiono rezultaty eksperymentu wykonanego 15 lutego 1978 roku. Celami były samoloty Tu-16. MiG-31 wykonywał lot na pułapie 5000 m. Cele były rozdzielone na dwie grupy: pierwsza leciała na wysokościach od 8400 m do 9600 m, druga na wysokościach od 1400 do 2600 m. W ten sposób w jednym eksperymencie oceniano pracę SSU „ZASŁON” zarówno przeciwko celom lecącym na tle nieba jak i powierzchni ziemi. Trajektorię lotu pierwszej grupy celów pokazano na rysunku liniami pojedynczymi, drugiej liniami podwójnymi. Symbole „+” oraz „0” oznaczają odległość wykrycia celów odpowiednio pierwszej i drugiej grupy. Linią przerywaną pokazano wykrycie celów, linią ciągłą – automatyczne śledzenie. Numery celów odpowiednie do kolejności przechwycenia. Maksymalna odległość wykrycia 210 km.

Nr celu   Przechwycenie [km]   Pułap [m]

1                 141,3                    1400
2                 162,2                    9000
3                 136,2                    2000
4                 124,8                    1700
5                 131,5                    2600
6                 137,8                    9300
7                 144,3                    8700
8                 121,5                    9600
9                 112,2                    2300
10               115,4                   8400

Sumaryczny czas wykrycia i przechwycenia wynosił 153,5 s. Przy czym pierwsze siedem celów było wykrytych i przechwyconych w czasie 69,5 s. Czas zużyty bezpośrednio na procedurę przechwycenia siedmiu celów wynosił 24,3 s., a dziesięciu – 49,05 s. W czasie przechwycenia uruchomiono pięć niekompletnych prób w sumarycznym czasie 15 s.
Dla wykluczenia wielokrotnego przechwycenia tego samego celu w skutek „zacyklowania” pracy systemu wprowadzono porównanie koordynat ponownie przechwyconych celów z koordynatami już śledzonych dla przeciwdziałania ich ponownemu przechwyceniu. Należy zaznaczyć, że możliwość wielokrotnego przechwycenia i śledzenia jednego i tego samego celu do 10 razów w jednym eksperymencie pozwoliła ocenić obciążenie procesorów wyliczających i zebrać statystykę śledzenia sygnałów celów (zakres dla prac eksperymentalnych) bez organizacji drogich lotów dziesięciu celów.

Na rysunku 2 przedstawiono cele na wskaźniku szturmana – operatora w końcowym etapie eksperymentu.

Śledzone cele są przedstawione w postaci powyższego znaku. Znacznik z numerem 0 oznacza cel z numerem 10. Długość wektora celu jest proporcjonalna do jego prędkości, a szerokość poprzecznej kreski odpowiada wysokości lotu celu (---- duża, -- mała).

Powyższym znakiem jest oznaczony samolot MiG-31 nr 1 lecący na pułapie 05 (pięciu kilometrów). W ten sposób operator w każdym momencie eksperymentu (pracy bojowej) widzi sytuację taktyczną i może wskazać cel do ostrzelania lub wskazać go innemu myśliwcowi. Na ekran wskaźnika może być również wprowadzona informacja dla szturmana – operatora o możliwości jednoczesnego ostrzelania wielu celów. Szturman – operator może zatwierdzić rekomendowany wariant ostrzeliwania lub wskazać numery innych celów.
Stworzenie anteny z szykiem fazowym (FAR) dla SSU „ZASŁON” samolotu MiG-31 pozwoliło nie tylko na realizację pracy radaru z wieloma celami, ale również na zastosowanie detektora sekwencyjnego zwiększającego zasięg stacji. Analiza przeprowadzona w okresie dwóch – czterech taktów jednostek czasowych (położenie promienia FAR jest niezmienne). Dolny i górny próg w każdym cyklu jest inny. Przy przekroczeniu górnego progu w każdym z 180 działek częstotliwości sygnału dopplerowskiego generowany jest sygnał „cel”. Detektor sekwencyjny przyniósł zysk w odległości wykrywania o około 20 - 25%. Cała procedura detekcji sekwencyjnej jest realizowana przez specjalizowany analogowo cyfrowy procesor. Realizacja detekcji sekwencyjnej w nowoczesnych procesorach sygnałowych jest problematyczna z powodu ich niewystarczającej prędkości oraz potrzeby zorganizowania specjalnego procesu obliczeń. Złożonym i kosztownym badaniom w locie powinno towarzyszyć rejestrowanie wszystkich etapów pracy systemu w czasie rzeczywistym. Współcześnie podobne systemy nazwano „systemami obiektywnej kontroli” (SOK) z zapisem danych na trwałych nośnikach z możliwością podglądu obrazu na monitorach oraz wydrukach. Opis badań wykonano na podstawie zapisów SOK z interwałem czasowym wynoszącym 0,02 s. Pełny zakres zapisanej informacji zawiera ponad 350 parametrów, zgrupowanych w 22 zestawach. Przy czym rejestrowano zarówno parametry wyjściowe (koordynaty celów, myśliwców itp.) jak i informacje o pracy analogowych (przekaźniki, nadajniki) i cyfrowych (procesor sygnałowy, sterująca CWM itp.), aż do wielkości informacji w komórkach pamięci operacyjnej pokładowej CWM w konkretnych momentach czasu.

Na przedstawionym na rysunku 3 eksperymencie przechwycenia celu na maksymalną odległość, przeprowadzonemu 18.08.1993 r. przytoczymy wykaz i znaczenie niektórych części informacji, zarejestrowanej w chwili przechwycenia celu (przechwycenie celu 319,4 km, wystrzelenie rakiety 228 km, wysokość lotu celu 10300 m, pułap MiG-31 – 8480 m, prędkość lotu celu – 189 m/s, MiG-31 – 669 m/s).
Zestaw 2
Parametry lotu MiG-31: kurs +100,45º; przechylenie -0,27º; pochylenie +5,12º; prędkość rzeczywista 686,2 m/s; maksymalna – 2,371 m/s; pułap 8,47 km; koordynaty geograficzne: X=+50,95 km, Z=-36,94 km (względem umownego punktu odniesienia).
Zestaw 10
Parametry lotu celu: koordynaty geograficzne: X=+23 km; Z=+280,63 km; prędkość pozioma – 300,2 m/s, pułap 8,88 km, prędkość zbliżania – 873 m/s, kątowe położenie celu względem myśliwca w płaszczyźnie pionowej – 2,74º, wielkość sygnał + szum na stroboskopach na odległość 30,40,22,44,18,16,22 umownych jednostek (15…20 jednostek – szum odbiornika).
Zestaw 7
 Odległość do celu 319,4 km. Przytoczymy także analogiczną informację z czasu umownego rażenia celu rakietą (wariant telemetryczny bez części bojowej)
Zestaw 2
Myśliwiec MiG-31: kurs +95,33º; przechylenie 1,27°; pochylenie +4,38°; prędkość rzeczywista – 594,2 m/s, maksymalna – 2,051 m/s, pułap 8,48 km; koordynaty geograficzne: X=+29,09 km; Z=+30,55 km (względem umownego punktu odniesienia).
Zestaw 10
Cel latający – koordynaty geograficzne X=+24,0 km; Z=+231,25 km, prędkość pozioma 191,1 m/s, pułap 10,63 km, prędkość zbliżania 783,7 m/s; kątowe położenie celu względem samolotu przechwytującego w płaszczyźnie pionowej - +1,4°, wielkość sygnał + szum w stroboskopach w odległości 46-140-146-64-170-44, 42-40 jednostek.
Zestaw 7
Odległość do celu 92,1 km

Ilość zarejestrowanych informacji w czasie całego eksperymentu pozwala przeprowadzić demonstrację w warunkach naziemnych na specjalnym stanowisku. W stanowisku użyto systemu indykacji w postaci analogicznej do samolotu. W czasie rzeczywistym informacja jest demonstrowana tak jak ją śledzi szturman – operator . To pozwala ocenić prawidłowość jego czynności i przeanalizować pomyłki, jeżeli takie miały miejsce. W wypadku powtórzenia eksperymentu można uprzednio przygotować szturmana – operatora. Posiadając zestaw zarejestrowanych danych z różnych eksperymentów można podwyższyć poziom przygotowania szturmanów – operatorów i pilotów.
Trzecim ostatnim eksperymentem przeprowadzonym 21.04.1994 r.było wykrycie, przechwycenie, śledzenie i ostrzał czterech celów.

Użyto latających celów na bazie MiG-21 sterowanych odległościowo z punktów naziemnych. Cele były naprowadzane w obszar przestrzeni, która była kontrolowana przez naziemne systemy sterowania celami oraz punkty pomiarowe lotu rakiet. Cele leciały na pułapach: 1 – 7100 m; 2 – 1720 m, 3 – 2470 m, 4 – 6230 m. Kolejność ostrzeliwania celów określano programem systemu wyliczającego MiG-31: 4 – 2 – 3 – 1.

Rezultaty funkcjonowania systemu wyliczającego SSU „ZASŁON” do celu nr 1 przedstawiono na rysunku 5, na którym pokazano funkcjonowanie podstawowych kanałów radiolokacyjnych gdzie:
D – odległość do celu w km;
dD – błąd śledzenia w odległości;
EГ i EB – kąty obserwacji celu: pionowy i poziomy;
dГи, dB – błąd śledzenia kątowego;
Fº - dopplerowska częstotliwość sygnału;
dUʄc – błąd śledzenia Fº;
dl – sygnał w pierwszym oscyloskopie zdalnego pomiaru;
dmax – sygnał w oscyloskopie śledzenia D.

[John Cool]

Dzięki Czesio za wysiłek i przetłumaczenie tego tekstu, miałem z nim styczność już kiedyś ale w uboższej wersji, bodajże z "Awiacji i wremii", podpisanym przez Władimira Illina, na który się powołałem nieco wcześniej w tym wątku. Ale w praktyce to nieomal to samo, szkoda tylko że tam nie było takich fajnych rysunków. Ostatni z wykresów jesst szczególnie interesujący, szkoda tylko że wartości są tak zamazane a te bardzo dużo powiedziałyby o dość interesujących własnościach stacji RLSU-31 "Zasłon" - jak choćby tego że błąd kątowego śledzenia obiektu tej stacji w gorizoncie i wysocie (dГи, dB) wahał się w granicach 01… 0,03 st./s - o ponad rząd wielkości lepiej niż w jakiejkowiek stacji z anteną (a tym samym sterowanie wiązką) pozycjonowaną mechanicznie.

Mnie jednak zainteresowała w kontekście tego opisu inna część kompleksu a mianowicie pocisk rakietowy R-33/R-33S (izd. 410/izd. 520) a konkretnie sposób jej naprowadzania.


Głowica naprowadzania MFBU-410.

Według książeczek E. A. Fedosowa (w szczególności "Awiacja WWS Rosjii i nauczno-techniczeskij progress" i innych) głowica naprowadzania MFBU-410 ma wykorzystywać dość nietypową metodę wypracowania kątowego położenia celu w azymucie i elewacji, tzw. metodę stożkowo-impulsową, która to ma być mieszanką znanych nam skądinąd metod skanowania stożkowego (wiązką ołówkową wirującą wokół tzw. linii równych sygnałów jako punktu odniesienia - jeśli cel znajduje się dokładnie na osi, czyli błąd śledzenia jest równy zero, jego położenie kątowe od osi wiązki w procesie jej wirowania nie zmienia się więc cel jest na wprost) taką jak w R-23R (RGS-23) oraz metody mono-impulsowej śledzenia kątowego którą technicznie realizuje się w postaci czterokanałowego układu odbiorczego z czterema odbiornikami, takim jak w odbiorniku rakiety R-27R1 (RGS-27 / 9B-1101) lb innych pocisków tego typu będący w stanie odebrać impulsy wiązki wtórnej stracji radiolokacyjnej (RLS) odbite od celu, który jest oświetlony metodą ciągłego lub quasi-ciągłego podświetlania.

Impulsy odbite od celu odbierane są właśnie przez cztery antenty kanałowe, po ich odebraniu porównuje się amplitudę lub fazę każdego z odebranych impulsów, zależną od położenia celu wobec osi układu antenowego (tu chyba też chodzi o oś równych impulsów). Fazy lub amplitudy sygnałów wejściowych trafiają do komparatora gdzie odbywa się ich porównanie - jak suma faz sygnałów wyniesie 0, to wówczas cel jest idealnie na wprost. Takie układy potrafią zresztą określić kierunku położenia celu według jednego odbitego od niego impulsu, a więc stosunkowo dokładnie.

Metoda stożkowo-impulsowa stanowi połączenie obu powyższych metod, najczęściej stosowane są dwa oddzielne wirujące kanały odbiorcze (zamiast czterech - jak w metodzie mono-impulsowej) wokół linii równych sygnałów (LRS), przy czym oprócz wyznaczenia położenia wobec LRS mamy jeszcze drugi etap wypracowywania punkut odniesienia a więc zestawienie aplitud lub faz sygnałów odebranych na obu kanałach. Przy czym metoda stożkowo-impulsowa w założeniu ma łączyć zalety obu tych metod - podobnie jak w przypadku mono-impulsowej, nie ma zakłóceń związanych z fluktuacją amplitudy sygnału jak w przypadku anteny wirującej dla skanowania stożkowego, wykorzystując jednocześnie tylko dwa kanały odbiornika - metoda mono-impulsowa jest precyzyjna ale wymaga ukladu aż 4 odbiorników, natomiast pojedyncza antena odbiornika dla metody skanowania stozkowego, wirująca wokół LRS niestety jest podatna na zakłócenia.

Można sobie nawet spróbować wyobrazić taki dwukanałowy układ odbiornika anteny głowicy naprowadzającej, który jeszcze dodatkowo wiruje:



Niestety odbywa się to pewnym kosztem - przepływ danych nie jest tak wydajny jak w przypadku metody monoimpulsowej (amplitudowej lub fazowej) - zwykle potrzeba więcej niż jednego odbitego impulsu. Czasami też ta metoda bywa nazywana "skanowaniem z kompensacją impulsu" (cokolwiek to znaczy). Ktokolwiek to wymyślił to czegoś się chyba napił wcześniej ale w sumie ma to sens
Można też przypuszczać z dużym prawdopodobieństwem że dla rakiet R-33 kanał podświetlania stacji RLSU-31 "Zasłon" emituje promieniowanie quasi-ciągłe jak w większości współczesnych radiolokatorów. Ciężko mi też odnaleźć przykład innej rakiety w której taka metoda obliczania kątowego położenia celu miałaby zastosowanie.

W ogóle jest dość spore zamieszanie jeśli chodzi o oznaczenie tej obcej nam głowicy naprowadzania tj. MFBU-410 (czy też modernizowanej MFBU-520). Niby logiczne na pierwszy rzut oka, jako że wskazuje na wyrób izd. 410, ale jeśli się dobrze zastanowić nad oznaczeniem to w zasadzie nie wiadomo skąd się wzięło - bo ani nie jest to klasyczne RGS-33 ani nic związanego z indeksem GRAU czy innymi normami i oznaczeniami państwowywmi Rosji. Według J. Gordona MFBU ma być rozszyfrowywane jako Mnogo-Funkcjonalnyj Blok Uprawienija, jednak, na ile znam język rosyjski, to uprawienije bardziej kojarzy się ze sterowaniem niż naprowadzaniem (nawiedjienie) - a to dwie różne rzeczy, choć na pewnym poziomie ściśle ze sobą współpracujące.

To bardziej kojarzy się z całym blokiem sterującym systemem uzbrojenia, ale kto wie.

Wcześniej jeszcze pojawiały się informacje że miała to być 9E-50M1E, ale - choć działająca na podobnej zasadzie, to ta wykorzystywana jest do modernizacji rakiet zestawów Kub i Buk.

Odnośnie wcześniejszych eksperymentów z K-33 jeszcze w fazie projektowania i budowy - od 1972 roku do prób pierwszych K-33 z zmodyfikowanych wyrzutni APU-40 wykorzystano samolot P-10 (jeden z wczesnych MiG-25P). MiG-21 o n/s 76211524) miał zostać przekształcony w latające lab. LL-21 do testów głowicy MFBU-410 (RGS-33) natomiast Tu-104 n/s 42324 przebudowano na laboratorium LL-104-518 (LL-2) NTK "Wzlet" do testowania RLSU-31 wraz z głowicami naprowadzania rakiet i makietą wyrobu 410 tj. GWM-410.

W roku 1972 dopracowano pocisk, opracowując wersję odpalaną z AKU, z częścią usterzenia podlegającego skladaniu. Ostatecznie wybudowano 1 makietę, 5 prototypowych oraz 8 testowych egzemplarzy K-33 w roku 1972. Trzy z tych rakiet odpalono jeszcze w 1973 roku z MiGa-25P-10, w roku 1974 - pozostałe 11, jak również 40 innych odpaleń kolejnych egzemplarzy K-33 zbudowanych do testów. Po raz pierwszy użyto AKU-33 (Awiacjonnaja Katapultnaja Ustanowka) oraz głowicy bojowej B-410.

Pierwszy lot przyszłego MiGa-31 miał miejsce 16 września 1975 roku (n/b 831), w tym samym roku dokonano jeszcze 20 dalszych odpaleń K-33 z LL tj. MiG-25P-10. W tym samym roku wykorzystano pierwsze odpalenia przy wykorzystaniu telemetrii danych z LL-2 (Tu-104). W kwietniu 1976 roku dokonano odpaleń do celów spadochronowych PRM-2, w roku 1977 dokonano kolejnych 32 odpaleń z samolotu n/b 832 (prototyp MiG-31), zaś 26 marca 1977 roku po raz pierwszy porażono zdalnie sterowany cel powietrzny w postaci MiGa-17P. Zaś w lutym 1978 i później miały miejsce próby państwowe (od marca 1979 roku) i test opisane przez Czesia.

R-33 przyjęto na uzbrojenie 6 maja 1981 roku rządowym dekretem.

Ciekawa jest jeszcze tematyka konkurenta K-33 (izd. 410) od 'Wympieła' projektowana pod kierunkiem A.L.Łapina: rakieta K-50 z PKPK projektowana pod kierunkiem M.R.Bisnowata.

[John Cool]

Trafiły się jeszcze nowe zdjęcia MiG-31BM: wcześniej niefotografowany n/b 05 oraz 01.

[ajzik]

No to się już ile tych BM uzbiera w WWS ? Będzie < 20 ?

[John Cool]

Rzeczywiście można by podsumować. Na razie zaobserwowano ponad tuzin MiG-31BM (prototypy i egzemplarze wzorcowe dla modernizacji wykluczam), oczywiście modernizowanych seryjnie i przekazanych do ośrodków przygotowania bojowego lub jednostek liniowych:

Ośrodek (4 ЦБП и ПЛС) с.Саваслейка:       n/b 91, 92, 93, 94

W Awiabazie w Kotlas i innych jednostkach: n/b 01, 02, 05, 10, 16, 52, 79
                                                           n/b 17, 18, 19

Oczywiście są to egzemplarze o których wiemy i które sfotografowano. Moim zdaniem nie licząc maszyn z 4.CBP można w zasadzie przyjąć że przezbrojono na dziś przynajmniej 1 eskadrę WWS.

Podejrzewam przy tym że te z czerwonymi n/b mogą być już przekazywane gdzie indziej. Cała sprawa jest w sumie o tyle interesująca że cały program tej modernizacji jest niejako "pod kloszem", wszystko jakoś tak bez większych niusów, nawet wykonawca - NAZ "Sokół" w zasadzie nie informuje nic na ten temat.

[sniffer]

To, że F-16 może się położyć "girami do góry" to już wiem, ale żeby Foxhound'a tak wyłożyć to się lekko zdziwiłem. Ktoś wie coś więcej o tym wypadku z 2010 roku?

[John Cool]

Podobny wypadek miał również MiG-31B n/b 73 z Monczegorska:

[Pedros]

Jak długo zmodernizowane MiG 31BM mają pozostac w służbie ? Czytałem gdzieś, że do około 2024r?

[John Cool]

To zależy od zapasu resursu, na ile został przedłużony i kiedy zostały wykonane prace remontowe. Do 2025 roku eksploatacja większości z nich jest możliwa, sądzę że spora część egzemplarzy ma szansę dotrwać do 2030 roku.

MiGi-31B którym nie zostanie przedłużony resurs zapewne wykruszą się wcześniej, najpóźniej przed 2020 rokiem.